ALLONSANFAN – 1973 (Vittorio & Paolo Taviani):

Η επανάσταση, η ουτοπία και σε αντιδιαστολή ο πραγματισμός κι ο κομφορμισμός… Το 1816 ένας ιταλός αριστοκράτης, ο Φούλβιο, ένας επαναστάτης, που έχει προδώσει τους συντρόφους του, θέλει ν’ αλλάξει τρόπο ζωής και να ζήσει συνηθισμένα. Τους ακολουθεί σε μια παράλογη εκστρατεία με προκαθορισμένη έκβαση. Όμως δεν θα του το επιτρέψουν η επαναστάτρια κοπέλα του και οι σύντροφοί της και θα τον οδηγήσουν σε μια αποστολή στη Νότια Ιταλία. Η αριστουργηματική ταινία των αδελφών Taviani, που διεύρυνε το θέμα της επαναστατικής ουτοπίας, της αυτοθυσίας, του ευδαιμονισμού. Μέσα από ιστορικοπολιτικές παραβολές ερευνούν το θέμα της στράτευσης του ατόμου και τη σχέση του με την ιστορία. Σε επίπεδο φόρμας και αφηγηματικότητας, το «Αλονζανφάν» είναι μια κινηματογραφική σύνθεση κρυστάλλινης μουσικότητας, όπου συνυπάρχουν ο εστετισμός και η απλότητα. Ένα επιτηδευμένα αφελές, πρώτο μέρος του φιλμ δίνει τη θέση του σε μια σαφώς πιο πολυφωνική δράση, που απομονώνει τον Φούλβιο στην γωνία του προδότη. Το μουσικό σκέλος του Morricone δεν αποτελεί απλώς την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Είναι σφιχταγκαλιασμένο με την δομή και το ρυθμό της αφήγησης, στο βαθμό που μοιάζει να την ορίζει. Η επιτυχία είναι απόλυτη –θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι οι Taviani δημιούργησαν ελεύθερα πάνω σε δυο προϋπάρχοντα κομμάτια και στο στοίχημα της μετάβασης από το ένα στο άλλο. Αυτό ακριβώς το μουσικότροπο χτίσιμο προσδίδει μια αίσθηση ρέουσα, συναρπάζει και καθιστά εξαιρετικά εύληπτο τον αφηγηματικό σκελετό. Ωστόσο, πολύ πριν τη μνημειώδη τελική έξοδο, οι Taviani ενσωματώνουν στη ρεαλιστική φιλμική κρούστα μια αλληλουχία προσωπικών ουτοπιών. Ιδίως από άποψη πλανοθεσίας, φωτισμού και χρόνων, μια σειρά σκηνών περιβάλλεται από αύρα ονειρική και μετατοπίζεται στο μη-πραγματικό. Η ενυπάρχουσα αλληγορική αίσθηση ολοκληρώνει το προφανές –τις γέφυρες, δηλαδή, που ρίχνουν οι Taviani στο «τώρα»: δεν πρόκειται τόσο για μια ταινία εποχής, όσο για έναν μετωνυμικό αναχρονισμό. Ακόμα παραπέρα, όλη η ταινία μπορεί να εκληφθεί ως μια αισθητική σύγκρουση μεταξύ ουτοπιών. Οι δημιουργοί δεν θα υποπέσουν στον διδακτισμό απέναντι στην προσωπική στάση των ηρώων. Αντιθέτως, «αισθητικοποιούν» την εκάστοτε ηθική στάση και μεταφέρουν την αντιπαράθεση ακριβώς σε αυτό το πεδίο –το αισθητικό. Η αποθέωση του ανέφικτου οράματος και η επιβίωση του φορέα του επικυρώνουν την συντριβή των ατομικών ουτοπιών από τη συλλογική –και σε αυτό το σημείο η διαλεκτική των Taviani εμφανίζεται νοθευμένη από μια ποιητική προδιάθεση.