SOLYARIS – Σολάρις 1972 (Andrei Tarkovsky):

Η κορυφαία ταινία επιστημονικής φαντασίας που έγινε ποτέ. Ο μεγάλος Ρώσος δημιουργός στηρίχτηκε στη νουβέλα του Πολωνού Stanislaw Lem - ενός από τους μεγαλύτερους στοχαστές και ποιητές στον χώρο της επιστημονικής φαντασίας - και δημιούργησε ένα αξεπέραστο αριστούργημα, που προεκτείνει κατά κάποιο τρόπο την προβληματική του «2001: H Οδύσσεια του διαστήματος». Όταν ο ψυχολόγος Κρις Κέλβιν (Donatas Banionis), αναλαμβάνει να εκτιμήσει τη χρησιμότητα ενός διαστημικού σταθμού που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη Σολάρις, έρχεται αντιμέτωπος με την παράξενη ιστορία του αστροναύτη Μπέρτον. Μερικά χρόνια πριν όταν υπήρχε η ελπίδα να αποκαλυφθούν τα μυστικά ενός διαφορετικού επιπέδου συνείδησης, που έκρυβε αυτός ο νέος κόσμος, τα πράγματα είχαν πάρει άσχημη τροπή. Τα μέλη της ερευνητικής αποστολής εμφάνισαν παραισθήσεις και το ένα μετά το άλλο αποσύρθηκαν με ψυχολογικές διαταραχές. Ο Κρις αρχίζει την έρευνα βιώνοντας προσωπικά τις παράξενες ιδιότητες του Σολάρις, ο οποίος εισακούει τις μυστικές και ανέκφραστες δεήσεις των ανθρώπων, συλλαμβάνοντας την ακτινοβολία του εγκεφάλου τους και τις στέλνει πίσω σαν αντανάκλαση, αλλά υλοποιημένες... Στη δική του περίπτωση, εμφανίζεται η νεκρή προ δεκαετίας γυναίκα του. Όπως μαθαίνουμε, οι παραισθήσεις του καθενός εξαρτώνται αποκλειστικά από τον ίδιο και το υποσυνείδητο του. Για την ακρίβεια πρόκειται για την επανεμφάνιση προσώπων που συνδέονται με τις πιο σκοτεινές σελίδες του παρελθόντος του κάθε ήρωα, πρόσωπα που τους θυμίζουν καταστάσεις που θα ήθελαν με κάθε κόστος να ξεχάσουν. Προσωποποιημένοι δαίμονες που τους κυνηγούν σε όλη τους τη ζωή. Γι’ αυτό και τα περισσότερα μέλη της αποστολής κατέληξαν στη σχιζοφρένεια ή στην αυτοκτονία. Οι επιστήμονες προσπαθούν να επεκτείνουν τα όρια της γνώσης όλο και πιο πέρα, να κατακτήσουν το σύμπαν, να εξαπλώσουν την ανθρώπινη κυριαρχία στο άπειρο. Στην επεκτατική αυτή προσπάθειά τους, έρχονται αντιμέτωποι με τον Solaris. Στην ουσία όμως είναι η ανθρώπινη ύπαρξη που προσπαθεί να επεκτείνει τις δυνατότητες της, τις γνώσεις της, να ξεπεράσει τον εαυτό της και να σπάσει τα όρια της. Όμως ο άνθρωπος έχει όρια καθορισμένα. Η αδυναμίες του, τα πάθη του, οι δαίμονες που τον καταδιώκουν, είναι τα όπλα που χρησιμοποιεί ο Solaris απέναντι στο κάθε μέλος της αποστολής, είναι τα εμπόδια που ο άνθρωπος προσπαθεί να ξεπεράσει και αυτά που τελικά τον καταβαραθρώνουν. Είναι μάταιο ο άνθρωπος να προσπαθεί να κατανοήσει το σύμπαν, να το κατακτήσει και να το εξημερώσει, από τη στιγμή που δεν μπορεί να κατανοήσει και να εξημερώσει τον ίδιο του τον εαυτό. Ίσως είναι ακόμη πολύ νωρίς, ίσως τελικά να είναι εκ των πραγμάτων αδύνατο. Επιβλητικό, αργόσυρτο και τελετουργικό, με επίμονα καδραρίσματα χαρακτηριστικής απλότητας, μέσα σε έναν έντονο μινιμαλισμό, μεταδίδουν βαθύτατα συναισθήματα στο θεατή καθώς τον υποβάλλουν σε έναν υπνωτιστικό μυστικισμό με τεράστια πλάνα σεκάνς και μουσική του Μπαχ και Αρτέμιεφ, τον γνώριμο λυρισμό του Tarkovsky και τον βαθύτατο φιλοσοφικό στοχασμό που τον διακρίνει.