BLOWUP – 1966 (Michelangelo Antonioni):

Η πρώτη ταινία του αυτοεξόριστου Antonioni, τον βρίσκει να κινηματογραφεί το Λονδίνο των swinging sixties. Ο σκηνοθέτης επιλέγει για τίτλο αυτόν τον φωτογραφικό όρο της μεγέθυνσης, για τον ίδιο ακριβώς λόγο που ο ήρωάς του είναι επαγγελματίας φωτογράφος: το “Blowup” γίνεται το πικρό του σχόλιο πάνω στην απάτη της εικόνας. Την μεταφυσική δύναμη της τέλειας εικόνας και την διαβρωτική βύθιση στον κόσμο του φαίνεσθαι. Την ευκολία μεταπήδησης στο ασυνάρτητο, από ανθρώπους ανίκανους να διαχειριστούν το προφανές. Στο κέντρο αυτής της στυλιζαρισμένης, πολύχρωμης πραγματικότητας, ο Thomas κατέχει πλεονεκτική θέση: ένας από τους πιο περιζήτητους φωτογράφους του Λονδίνου, είναι αυτός που παρατηρεί, που κατέχει το «βλέμμα» άρα και την δύναμη να απαθανατίζει τις ατελείωτες μεταμφιέσεις ενός κόσμου που παλεύει να επιπλεύσει στην λαμπερή επιφάνεια. Στο φωτογραφικό του στούντιο συγκεντρώνονται όλοι οι πρωταγωνιστές αυτού του αστραφτερού κόσμου. Έξω από το μικρό του βασίλειο, ο Thomas αναζητά τα αληθινά άγρια θηράματά. Σε μία από τις εξορμήσεις του καραδοκεί σε γωνίες και πίσω από δέντρα, μέχρι η γοητευτική άγνωστη να παγιδευτεί στο φιλμ του. Αυτό όμως που του αποκαλύπτεται πίσω στον σκοτεινό θάλαμο, τον αιφνιδιάζει. Ο Thomas καλείται τώρα να βρει το ψεγάδι στην μορφή του ίδιου του θανάτου. Αυτό που είναι πραγματικά καινοτομικό και κάνει την διαφορά στο “Blowup” είναι ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσεται η δράση. Ενώ στην αρχή, μέσα από την σχεδόν απόλυτη σιωπή κινούνται όλα νωχελικά, απλά και ακολουθούν το πνεύμα της εποχής σιγά, σιγά οι ρυθμοί γίνονται ξέφρενοι. Με το “Blowup” ο Antonioni τολμά να ακρωτηριάσει τα παντοδύναμα μέλη του σινεμά. Στις σεκάνς του φωτογραφικού στούντιο, ο ανέκφραστος φωτογράφος (ως alter ego του κινηματογραφιστή) τοποθετεί, μετακινεί και καθοδηγεί τα διαθέσιμα «στοιχεία», άψυχα ή σάρκινα, προκειμένου να συνθέσει το ιδανικό κάδρο. Όμως ο σκηνοθέτης δεν περιορίζεται στην κινηματογράφηση της ίδιας της οπτικής αποτύπωσης, που προσφέρει η ιδιότητα του ήρωά του. Τολμά να αντιστρέψει τους ίδιους τους κανόνες της κινηματογραφικής παράδοσης. Η femme fatale του, η γυναίκα που κρατά φυλαγμένη την απάντηση στο μακάβριο μυστικό της φωτογραφίας, το αινιγματικό πρόσωπο που διεκδικεί την σιωπή του Thomas με ύστατο όπλο την θηλυκότητά της, αναδεικνύεται στον μοναδικό ακίνδυνο χαρακτήρα της σκληρής αυτής ιστορίας. Στον ρόλο της Jane, η ανεπανάληπτη Vanessa Redgrave πραγματοποιεί την πρώτη αντι-κινηματογραφική υπέρβαση, καθώς προσπαθεί απεγνωσμένα να προστατευτεί όχι μόνο από τις χυδαίες απαιτήσεις του Thomas, αλλά και από την ίδια την χυδαιότητα του πανταχού παρόντα κινηματογραφικού φακού. Είναι, ωστόσο, η τελική σκηνή των μίμων, εκείνη που κάνει σαφές το μήνυμα του Antonioni- αν δεχτούμε πως το πεσιμιστικό του όραμα αφήνει περιθώρια για οποιαδήποτε διδακτική διάθεση: πως η ηθική αποδέσμευση δεν ανυψώνει τον άνθρωπο στην ύψιστη τέχνη, αλλά τον καταδικάζει στην κόλαση ενός απάνθρωπου, καλλιτεχνικό αυτοσκοπού. Και πως η τέχνη εκπληρώνει τον λησμονημένο σκοπό της μονάχα όσο υπάρχουν θεατές που δεν παρατηρούν, αλλά κοιτούν και τολμούν να την διαπεράσουν.