SANSHO DAYU – Ο επιστάτης Σάνσο 1954 (Kenji Mizoguchi):

Το μεγάλο αριστούργημα του Mizoguchi (μαζί με το «σταυρωμένοι εραστές» το οποίο κατάφερα να αφήσω έξω από τη λίστα...). Στην φεουδαρχική Ιαπωνία του 16ου αιώνα, η σύζυγος ενός κυβερνήτη, που ακολουθώντας τα φιλεύσπλαχνα ένστικτά του παράκουσε αυτοκρατορικές εντολές και εξορίστηκε, μαζί με τα δύο της μικρά παιδιά τον Ζουσίο και την Άντζου, ταξιδεύουν σε άγνωστα μονοπάτια, προκειμένου να τον συναντήσουν ξανά. Στην διάρκεια του ταξιδιού τους όμως θα δεχτούν την επίθεση ληστών, που θα τους απαγάγουν, πουλώντας την μητέρα ως πόρνη σε μια μικρή επαρχιακή κωμόπολη και τα παιδιά σαν σκλάβους στο φέουδο καταναγκαστικής εργασίας, που διοικεί με απάνθρωπο τρόπο, ο βάναυσος Επιστάτης Σάνσο. Τα χρόνια θα περάσουν, τα δύο παιδιά θα μεγαλώσουν, όπως και η φλόγα μέσα τους για να εντοπίσουν τα ίχνη των χαμένων γονιών τους. Ο Mizoguchi επιλέγει έναν λιτό, γεωμετρικό και περιγραφικό δρόμο, για να ξετυλίξει το κουβάρι της ιστορίας του, αναδεικνύοντας έναν ακόμη από τους αμέτρητους θρύλους της πατρίδας του, σε ένα αριστουργηματικό ταξίδι αναζήτησης σε στεριά και θάλασσα, μέσα στον χώρο και στον χρόνο. Μιας ιστορίας που βρίσκεται καλά κρυμμένη στους σκοτεινούς μεσαιωνικούς χρόνους, όταν η μορφή του επιστάτη Σάνσο Νταγιού σκορπούσε τον φόβο στους σκλαβωμένους του κάτεργου, σε τέτοιο βαθμό ώστε να διατηρήσουν ακέραιη την μορφή του από στόμα σε στόμα μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Το έργο βυθίζεται περισσότερο στην παράδοση του καμπούκι και αποτελεί μια κριτική στη βία και στις απάνθρωπες συμπεριφορές. Ο τρόπος χρήσης της κάμερας από τον Mizoguchi, δεν διαφέρει ιδιαίτερα από εκείνον που χαρακτηρίζει όλα τα έργα της ίδιας περιόδου. Μέσον καθοδήγησης του, η ίδια η φύση, που σε κάθε περίπτωση δείχνει μόνη της τον δρόμο, καθορίζει το μονοπάτι που θα ταξιδέψουν οι ήρωες της ιστορίας του. Στις πρώτες εικόνες, εκεί που οι ψυχές είναι πονεμένες από τον εξορισμό του πατέρα αφέντη, με τις αναλλοίωτες ηθικές αρχές από την όποια τριβή της εξουσίας, τα κλαδιά, τα δέντρα, καθορίζουν την διαδρομή που θα ακολουθήσει η μάνα με τα παιδιά για να τον ξαναβρούν. Όσο το θέμα εξελίσσεται, στην οπτική παρατάσσονται όλα εκείνα τα φυσικά μέσα που θα κάνουν το έργο του δημιουργού ακόμη πιο δεικτικό. Μέχρι να φτάσουμε στην ολοκλήρωση του φινάλε, που το αγαπημένο συστατικό του Mizoguchi, το νερό, θα επισφραγίσει την σπαρακτική εξέλιξη, με τρόπο θυσιαστικό αλλά και εξιλεωτικό. Αν και συνήθως το κεντρικό πρόσωπο σε κάθε θέμα που καταπιάνεται ο μεγάλος Ιάπωνας, είναι γυναικείο, εδώ διαφοροποιείται, τοποθετώντας στο επίκεντρο έναν άντρα, όπως διαμορφώνεται ηλικιακά μέσα στα δέκα χρόνια που εξελίσσεται το σενάριο. Ο Ζουσίο, ξεκινά την πορεία του σαν γιος ενός σπουδαίου άρχοντα, περνά μέσα από τις κακουχίες στο γκέτο, σε μια φυσική μετάλλαξη, γινόμενος κάτι σαν προέκταση της απανθρωπιάς του Σάνσο, για να ολοκληρώσει την διαδρομή της ολοκλήρωσης του, ως πάνσοφος διοικητής, που μέσα στην ψυχή του υπάρχουν μόνο τρεις βασικές κατευθύνσεις, όπως τις διδάχτηκε από τον πρόγονο του. Ένα παιχνίδισμα αφύπνισης του υπνωτισμένου εσωτερικού κόσμου ενός ελεύθερου σκλαβωμένου, που ο Mizoguchi σε αυτό το χειροποίητο έργο τέχνης του καταφέρνει να αποτυπώσει στις λυρικές – σαν βγαλμένες από αρχαία ελληνική τραγωδία – εικόνες του με τον πιο καθηλωτικό τρόπο.